دندان نهفته کودکان؛ علل، علائم و روش درمان (ویژه والدین)

یکی از نگرانی‌های پدر و مادر بعد از مراجعه به بهترین متخصص ارتودنسی کودکان اصفهان در دوران رشد فرزندانشان مسئله ی وجود تمامی دندان‌ها و یا دندان نهفته کودکان آنهاست.از آنجا که رشد دندان‌های کودک همزمان با رشد بدن رخ می‌دهد و در زمان‌های مشخصی دندان‌های دائمی و دندان‌های شیری به محیط دهان راه پیدا می‌کنند بررسی حضور آنها و همچنین امکان تاخیر در رشد آنها حتما باید مورد توجه قرار بگیرد. از این رو لازم است یک متخصص ارتودنسی کودکان در اصفهان بررسی نموده و روند رشد دندان‌ها را تحت نظر قرار بدهد. در صورتی که بعضی از دندان‌ها در حال نهفته شدن هستند با روش‌های درمانی از نهفتگی آنها جلوگیری کند.

چه زمانی یک دندان نهفته است؟

اولین و مهمترین مسئله‌ای است که مورد توجه یک متخصص ارتودنسی کودکان قرار می‌گیرد دندان نهفته است. وقتی که یک دندان دائمی بتواند به محیط دهان راه پیدا کند و از زمان معمول رویش او به محیط دهان بیش از ۶ ماه گذشته باشد امکان نهفته شدن آن وجود دارد. به عبارت دیگر دندان در استخوان و یا لثه گیر کرده است و نیازمند کمک برای رشد می‌باشد. وقتی که یک دندان نهفته در لثه یا استخوان گیر می‌کند و توانایی رویش مناسب را پیدا نمی‌کند دندان‌های دائمی مجاور نیز دچار مشکلاتی می‌شود. نه تنها دندان‌های دائمی مجاور در همان فک که دندان‌های مقابل آن در فک دیگر نیز می‌توانند دچار اشکالات رویشی شوند. از این رو رفع نهفتگی دندان‌ها در سنین رشد کودکان اهمیت بسیاری دارد.

دندان نهفته می‌تواند باعث اشکالاتی در رویش دندان‌های مجاور شده و محیط دهان را از حالت ایده‌آل خارج کند به عبارت دیگر دندان های دائمی دیگر به علت نیروهایی که در دهان وجود دارد در محیط دهان جا به جا شده و فضای دندان دائمی نهفته را پر می‌کند. نحوه جفت شدن دندان‌ها کاملاً به هم ریخته و از همه بدتر قوس دندانی کوچکتر می‌شود در این گونه موارد بی‌نظمی‌های زیادی ایجاد شده و گاهاً بین دندان‌های دائمی محیط دهان فضایی می‌افتد.

علائم دندان نهفته

علائمی هست که می‌تواند به پدر و مادر یاری کند که امکان دندان نهفته کودکان وجود دارد و باید حتماً به یک متخصص ارتودنسی کودکان مراجعه نمایند از جمله این علایم می‌توان گفت:

•  دهان بوی بد می‌دهد چرا که لثه‌های این ناحیه عفونت می‌کند
•  فاصله زیادی بین دندان‌ها وجود دارد
•  لثه اطراف دندان شیری یا دندان نهفته دائمی متورم و قرمز است
• کودک دائماً از طعم بد دهان خود شکایت می‌کند
• گاهاً فک دچار درد شده
• سردردهای طولانی مدتی برای کودکان ایجاد می‌شود
• امکان وجود تورم‌هایی در ناحیه گردن هست
•  شایع‌ترین نشانه نهفتگی یک دندان جای خالی آن در محیط دهان است

در این گونه موارد دندان شیری نمی‌افتد و در عین حال با بقیه دندان‌ها رشد پیدا نمی‌کند به اصطلاح کوتاه‌تر از بقیه دندان‌هاست که باید بلافاصله درمان شود.

درمان دندان نهفته

کشیدن دندان شیری: این روش ها حتماً باید توسط یک متخصص ارتودنسی بررسی شده و بسته به شرایط اجرا شود. معمولا اگر یک دندان دائمی زیرین نهفته شده باشد باید در اولین فرصت دندان شیری روی آن را کشید تا شاید محیط مناسبی برای رویش آن به وجود بیاید.

استفاده از دستگاه های ارتودنسی: هرچند اگر در مواردی این کار دیر هنگام انجام شده باشد و دندان‌های دائمی اطراف فضا را پر کرده باشند امکان رویش دندان دائمی زیرین وجود ندارد. اگر دندان شیری کشیده شود در این گونه موارد استفاده از انواع دستگاه‌های ارتودنسی کودکان برای بازپس‌گیری فضا لازم است که گاهاً ثابت یا متحرک هستند و می‌تواند فضا را مناسب کرده امکان رشد دندان دائمی زیرین را فراهم کند.

دستگاه گسترش دهنده کام: یکی دیگر از روش‌های درمانی برای رفع نهفتگی دندان‌ها در فک بالا باز کردن کام می‌باشد. دستگاه‌های گسترش دهنده کام می‌تواند با بزرگ کردن قوس دندانی امکان رویش دندان نهفته شیری خصوصاً دندان نیش بالا را فراهم کند. در این گونه موارد اگر درمان زود هنگام انجام بشود با باز کردن فک بالا معمولاً دندان دائمی به محیط دهان راه پیدا می‌کند. از آنجا که دندان نهفته می‌تواند به علل مختلفی دچار نهفتگی شود ارتودنسی دندان نهفته با رفع عامل ایجاد کننده امکان رویش دندان‌ها را فراهم می‌کند.

علل نهفتگی دندان

•  شکاف کام
• کشیدن زود هنگام دندان شیری
• کوچک بودن قوس فکی نسبت به طول قوس
• رشد غیر طبیعی دندان‌های دائمی
• باقی ماندن طولانی مدت دندان شیری و یا ریشه‌های آن در دهان اشاره کرد
• تنگی فک بالا به عنوان مهمترین عاملی است که باعث ایجاد نهفتگی دندان نیش می‌شود.

 تنگی فک بالا با علائم دیگری همچون خروپف شبانه و بدخوابی همراه است والدین به راحتی می‌توانند امکان وجود تنگی فک بالا و نهفتگی دندان نیش دائمی را بررسی کرده و سریعاً کودک خود را به یک متخصص ارتودنسی کودکان ارجاع دهند.

عوارض دندان نهفته

• فضای بین دندان ها
• به هم ریختگی دندان ها
• خارج شدن دندان‌ها از یک قوس زیبا
• عفونت‌های لثه‌ای می‌تواند باعث ایجاد بوی بد دهان گردد
• دندان‌های دائمی دچار پوسیدگی‌هایی می‌شوند و گاهاً درد دارند
• بیماری‌های لثه‌ای در اطراف دندان‌های مجاور ایجاد می‌گردد که ناشی از گیر غذایی در زیر آنها می‌باشد
•  تجمع انواع میکروب‌ها و پلاک‌ها در اطراف دندان‌های دیگر و لثه‌ها باعث ایجاد پوسیدگی و التهاب لثه می‌شود
• ایجاد آبسه‌های دندانی که به صورت یک تورم خون چکان نیز نمایان میشود نیز می‌تواند از علائم یک دندان نهفته باشد.

وظیفه والدین برای جلوگیری از نهفتگی دندان

در این میان می‌توان به نقش والدین برای بررسی دندان نهفته کودکان و امکان وجود آن اشاره کرد. والدین وظیفه دارند تا قبل از ۱۲ سالگی وقتی که کودک به راحتی تمامی روش‌های بهداشتی دهان خود را اجرا می‌کند بر سلامت دهان و دندان او نظارت داشته باشند و در صورت وجود هر یک از عوارضی که می‌تواند نشانه یک نهفتگی دندان است سریعا او را به متخصص ارتودنسی کودکان ارجاع دهند.

تشخیص والدین برای نهفتگی دندان

• وجود به هم ریختگی‌های دندانی
• وجود فضا بین دندان‌های دائمی
• درد در هنگام غذا جویدن
• لثه‌های ملتهب و خون‌چکان
• وجود فضاهای بین دندانی زیاد و
• عدم وجود یک دندان دائمی در قوس در حالی که دندان مشابه آن در طرف دیگر قوس وجود دارد باید مادر و پدر را مشکوک کرده که احتمال وجود نهفتگی دندان وجود دارد.

از این رو والدین سریعاً باید کودکان را به متخصص ارتودنسی ارجاع داده و به این ترتیب از نقش خود برای نظارت بر رویش صحیح تمامی دندان‌ها انجام گردد.

روش‌های درمانی برای پیشگیری از دندان نهفته در کودکان

والدین با ارجاع به موقع کودکان خود به مطب متخصص ارتودنسی به راحتی می‌توانند از نهفتگی دندان های دائمی جلوگیری کند کاملاً مشخص است در صورتی که کودکان تحت درمان قرار بگیرد فضای مناسب برای دندان دائمی وجود داشته باشد و هنوز امکان رشد آن وجود داشته باشد دندان دائمی نهفته نخواهد شد و به محیط دهان راه پیدا می‌کند.

هرچند در مواردی که این فضا از دست رفته است با انواع دستگاه‌های متحرک یا ثابت می‌توان فضا را باز کرده و امکان رویش دندان نهفته دائمی را فراهم کرد. چنانچه این نهفتگی در فک بالا رخ داده باشد معمولا شایع‌ ترین روش درمانی دستگاه‌های گسترش دهنده کام است که می‌تواند قوس دندانی را بزرگ کرده و همچنین با ایجاد انواع نیروها در بافت های التهابی در فک بالا امکان رویش دندان نهفته را فراهم کرد. چنانچه با انجام این روش‌های درمانی هنوز دندان نفهته به محیط دهان راه پیدا نکند از روش‌های ارتودنسی مختلفی برای درمان دندان نهفته استفاده می‌شود.

 معمولا متخصص ارتودنسی کودکان بعد از بررسی دندان‌ها با روش‌های مختلف مانند عکسبرداری و اطمینان از اینکه یک دندان نهفته در کام یا در فک پایین وجود دارد دندان‌ها را سیم کشی کرده فضای مناسب را ایجاد می‌کند و در صورت لزوم از یک جراح لثه می‌خواهد تا امکان دسترسی به آن دندان نهفته را فراهم کند. بعد از آن با ایجاد نیروهای مداوم و ملایم به دندان نهفته آن را به محیط دهان هدایت می‌نماید .

در نهایت باید گفت

 هرچند که دندان نهفته کودکان می‌تواند عوارض بسیاری ایجاد بکند ولی تشخیص زود هنگام آن معمولاً قابل درمان است و هرچه این تشخیص دیرتر انجام شود امکان درمان آن سخت ‌تر و گاهاً ناممکن می‌شود.از این رو والدین وظیفه دارد همیشه وضعیت دندان‌های کودکان خود را بررسی کرده و در صورت بروزعلائمی همچون به هم ریختگی دندانی کجی دندان ها خروپف شبانه بدخوابی شبانه و یا التهاب لثه به متخصص ارتودنسی کودکان مراجعه کرده و امکان وجود دندان نهفته را بررسی کند .

سوالات متداول