کجی دندان شیری؛ عوامل موثر و راه‌های جلوگیری و درمان

کجی دندان شیری بسیار رایج است. در مرحله ی رویش دندان‌های شیری و همچنین تبدیل سیستم دندانی شیری به دائمی مقداری از این کجی ها یا به اصطلاح ناهنجاری‌ها وجود دارد و نباید موجب نگرانی والدین شود. از آنجا که سیستم جونده ی کودکان هنوز کامل نشده است بسیاری از دندان‌ها در یک خط صاف و مستقیم به محیط دهان راه پیدا نکرده و به اصطلاح کج هستند اما کجی دندان‌های شیری و دائمی در حدود چند میلی‌متر اولیه نباید موجب نگرانی شدید والدین شود. با این وجود از آنجا که این تشخیص بر عهده متخصص ارتودنسی کودکان در اصفهان است بهتر است برای معاینات اولیه به مطب مراجعه کرده و در این صورت نسبت به بی‌اهمیت بودن این کجی دندان‌های شیری مطلع شوید.

آیا کجی دندان‌های شیری در ابتدای رویش نگران‌کننده است؟

دندان‌های شیری از حدود سن شش ماهگی به محیط دهان راه پیدا می‌کنند معمولاً اولین دندان‌ها، دندان‌های فک پایین و در قسمت جلویی هستند که به صورت دو مروارید سفید رنگ به محیط دهان راه پیدا می‌کند. معمولاً صاف نیستند ولی والدین نباید نگران باشند چرا که کجی دندان‌های شیری در مراحل اولیه کاملا طبیعی است. به مرور وقتی که سیستم دندانی شیری کامل می‌شود و همه دندان‌های شیری در دهان ظاهر می‌شوند هر کدام مسیر خود را پیدا کرده و کجی آنها برطرف می‌شود به عبارت دیگر کجی دندان‌های شیری در این مراحل نباید باعث نگرانی والدین شود.

عوامل مؤثر بر کجی دندان‌های شیری

1. کوچک بودن فک‌ها (ناهنجاری‌های فکی): در برخی کودکان، فک بالا یا پایین به اندازه کافی رشد نمی‌کند. این مشکل باعث کمبود فضای لازم برای رویش طبیعی دندان‌ها می‌شود. در نتیجه، دندان‌ها به صورت نامرتب، روی‌هم یا با زاویه نادرست درمی‌آیند.
2. مسائل ژنتیکی و ارثی: ژنتیک نقش مهمی در فرم و اندازه فک و دندان‌ها دارد. ممکن است یکی از والدین یا هر دو، مشکلات فکی یا نامرتبی دندانی داشته باشند که به کودک نیز منتقل شود. حتی اختلاف بین اندازه فک و دندان‌ها (مثلاً دندان‌های بزرگ در فک کوچک) می‌تواند ارثی باشد و باعث کجی دندان‌ها شود.
3. نحوه افتادن دندان‌های شیری: افتادن دندان‌های شیری باید طبق زمان‌بندی طبیعی صورت گیرد. اگر دندانی زودتر از موعد بیفتد، فضای خالی ایجاد شده ممکن است توسط دندان‌های مجاور پر شود. این موضوع باعث می‌شود دندان دائمی جای مناسبی برای رویش نداشته باشد و کج یا در جای نادرست رشد کند.
4. پوسیدگی و از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری: پوسیدگی شدید می‌تواند منجر به کشیدن یا افتادن زودتر دندان شیری شود. از دست دادن زودهنگام یک دندان شیری تعادل دندانی را بر هم می‌زند. این موضوع احتمال جابه‌جایی دندان‌های مجاور و کج شدن آن‌ها را افزایش می‌دهد.

آیا دندان‌های شیری کج شده می‌تواند بر روی دندان‌های دائمی تاثیر بگذارد؟

بله! گاهاً دندان‌های شیری کج تماس‌های پیشرسی پیدا می‌کند که باعث می‌شوند فک‌ها منحرف شده و از رشد طبیعی خود باز بمانند. تنگی شدیدی در فک بالا ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث شود که فضای مورد نیاز برای دندان‌های دائمی کم باشد و در این صورت کجی در دندان‌های دائمی نیز رخ می‌دهد. بررسی وضعیت رویش دندان‌های شیری خصوصاً در مواردی که کجی آنها نمایان می‌شود توسط متخصص می‌تواند از چنین عوارضی جلوگیری کند.

چه زمانی کجی دندان‌های شیری نیاز به درمان دارد؟

در مواردی که کجی دندان‌های شیری در حال ایجاد مشکلاتی برای رشد استخوان‌های فک و صورت است و یا دندان‌های دائمی را مورد تاثیر قرار می‌دهد لازم است روش‌های درمانی مختلفی اجرا شود از جمله گاهاً متخصص ارتودنسی کودکان تراش های کوچکی را که چندان درد را نیستند و نیاز به بی‌حسی ندارند بر روی دندان‌های شیری ایجاد می‌کند تا بتواند باعث رشد راحت ‌تر دندان‌های دائمی زیرین گردد. گاهاً دندان‌های شیری زود هنگام از دست رفته و لازم است فضا نگهدارهایی را برای آنها نصب کند تا از کج شدن دندان های شیری مجاور جلوگیری شود.

آیا ارتودنسی دندان‌های شیری ضروری است؟

در بسیاری از موارد نیز دندان‌های شیری با نظر متخصص ارتودنسی زودتر از موقع کشیده شده و در این صورت فضای لازم برای دندان‌های مجاور را ایجاد می‌کند. از این رو می‌توان گفت ارتودنسی کجی دندان شیری نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که با اجرای روش‌های مختلف ارتودنسی به صورت پلاک های متحرک یا دستگاه‌های ثابت و ساده می‌توان از عوارض دراز مدتی برای رشد استخوان‌های فک و صورت و یا برای رویش دندان‌های دائمی جلوگیری کرد.

درمان کجی دندان شیری ناشی از مکیدن انگشت

یکی از موارد بسیار شایع در این زمینه که متخصص ارتودنسی کودکان برطرف می‌کند عادت مکیدن انگشت میباشد. عادت مکیدن انگشتان توسط کودکان که گاهاً به صورت ژنتیکی و قبل از به دنیا آمدن آنها نیز وجود دارد می‌تواند عوارض دراز مدتی برای دندان‌های شیری یا دائمی ایجاد کند کج شدن دندان ‌های شیری قدامی از اولین نشانه‌های مکیدن انگشت است که به وسیله ی دستگاه‌های ساده عادت شکن می‌تواند درمان شود.

 از این رو توجه به کج بودن دندان‌های شیری و روش‌های درمانی آنها همچون انواع دستگاه‌های عادت شکن، فضا نگهدار‌ها یا حتی تراش‌های جزئی بر روی سطوح دندان‌های شیری به عنوان روش‌های ارتودنسی کودکان که می‌تواند باعث کاهش کجی دندان‌ها شود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تشخیص زود هنگام این ضایعات می‌تواند از عوارض دراز مدت بعدی جلوگیری کند .

نقش والدین برای جلوگیری از کجی دندان‌های شیری یا دائمی

۱. اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان در کودکان

پاکسازی لثه‌ها پیش از رویش دندان‌های شیری: حتی قبل از رویش دندان‌های شیری، لازم است لثه‌های کودک از شیر و دیگر مواد غذایی که مصرف می‌کند تمیز شوند. این کار کمک می‌کند تا باکتری‌ها در دهان کودک کمتر شده و شرایط برای رویش دندان‌های سالم فراهم شود.

نظافت دقیق پس از رویش دندان‌های شیری: پس از رویش اولین دندان‌ها، والدین باید به صورت مرتب مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهانشویه را در روتین بهداشتی کودک گنجانده و نظارت کنند. رعایت اصول بهداشتی تا سن ۱۲ سالگی بسیار حائز اهمیت است، زیرا در این سن، دندان‌های دائمی نیز در حال رشد هستند و باید از مشکلاتی مانند پوسیدگی جلوگیری شود.

۲. تشخیص پوسیدگی و اهمیت مراجعه به متخصص ارتودنسی

یکی از رایج‌ترین مشکلات دندانی در کودکان، پوسیدگی دندان‌های شیری است که معمولاً توسط والدین تشخیص داده می‌شود. اگر پوسیدگی‌ها به حدی رسید که دیگر دندان قادر به نگهداری خود نباشد، باید سریعاً به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد. این مراجعه باید قبل از اینکه پوسیدگی به دندان‌های دائمی آسیب بزند انجام شود.

۳. رژیم غذایی و تأثیر آن بر سلامت دندان‌ها

رژیم غذایی مناسب و متنوع شامل میوه و سبزیجات تازه، تأثیر زیادی بر سلامت دندان‌ها و لثه‌ها دارد. میوه‌ها و سبزیجات به تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز کودک کمک کرده و باعث تقویت لثه‌ها می‌شود. لثه‌های سالم، نه تنها به رشد دندان‌های سالم کمک می‌کنند، بلکه از کجی دندان‌های شیری نیز جلوگیری می‌کنند.

۴. اهمیت بررسی روزانه دندان‌ها و مراجعه به متخصص

والدین باید به طور روزانه دندان‌های کودک خود را بررسی کرده و هرگونه کجی یا تغییر در وضعیت دندان‌ها را شناسایی کنند. در صورتی که کجی یا تغییرات مشکوک مشاهده شد، باید فوراً به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود. معاینه منظم و زودهنگام توسط متخصص می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.این معاینات به والدین اطمینان می‌دهد که مشکلات به موقع تشخیص داده شده و در مراحل ابتدایی درمان شوند.

۵. اهمیت به‌ موقع درمان کجی، پوسیدگی و بدرنگی دندان ها

عواقب کجی دندان‌های شیری: کجی دندان‌های شیری، اگر درمان نشود، می‌تواند باعث مشکلاتی در رشد دندان‌های دائمی و تنظیم فک‌ها شود.

پوسیدگی‌ها و بدرنگی دندان‌ها: پوسیدگی و بدرنگی دندان‌ها نه تنها باعث از دست رفتن دندان‌های شیری می‌شود، بلکه می‌تواند تأثیر منفی بر روان کودک بگذارد. کودکان ممکن است به دلیل مشکلات دندانی دچار خجالت شده و حتی در مدرسه یا هنگام بازی با دیگر هم‌سن و سال‌ها دچار تمسخر شوند.

اهمیت درمان به‌موقع: درمان سریع کجی، پوسیدگی‌ها و بدرنگی دندان‌ها می‌تواند از آسیب‌های روحی به کودک جلوگیری کرده و او را از مشکلات اجتماعی دور نگه دارد. به همین دلیل، والدین باید هر گونه تغییر در وضعیت دندان‌های کودک خود را جدی بگیرند و برای درمان فوری اقدام کنند.

در نهایت باید گفت

کجی دندان‌های شیری در مراحل ابتدایی رشد کاملاً طبیعی است و والدین نباید نگرانی خاصی داشته باشند. این کجی‌ها معمولاً به مرور زمان و با تکمیل سیستم دندانی کودک به خودی خود اصلاح می‌شوند. با این حال، در صورتی که کجی دندان‌های شیری مشکلاتی برای رشد دندان‌های دائمی یا فک‌ها ایجاد کند، ممکن است نیاز به درمان‌های ارتودنسی وجود داشته باشد. والدین باید مراقب بهداشت دهان و دندان کودک باشند و در صورت مشاهده کجی‌های غیرطبیعی یا زودهنگام، به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.

سوالات متداول