کج بودن دندان کودک؛ علل، پیشگیری و روش‌های درمان

در بسیاری از موارد والدین نگران خصوصاً مادرها فرزندان خود را با اندک بی نظمی‌هایی در ناحیه قدامی فک بالا و کج بودن دندان کودک به مطب ارتودنسی آورده و از دکتر ارتودنسی کودکان اصفهان می‌خواهند تا روش‌های درمانی را به کار بگیرند تا از ایجاد بی‌نظمی‌های شدید آینده جلوگیری کند.

آیا کج بودن دندان کودک می‌تواند نشانه‌ای برای بی نظمی های شدید آینده باشد؟

 به طور کلی باید اشاره کرد در حدود سن ۶ تا ۱۲ سالگی وقتی که سیستم دندانی شیری در حال جایگزین شدن با دندان‌های دائمی باشد و بسیاری از دندان‌های شیری دیر یا زود از دهان خارج شده به وسیله دندان دائمی زیرین جایگزین می‌شود مقداری بی‌نظمی‌های دندانی یا به عبارت دیگر کجی های دندانی کودکان دیده می‌شود.

 باید خاطرنشان کرد کجی دندان کودکان درحدود سن ۶ تا ۱۲ سالگی اگر میزان شدیدی نباشد چندان نگران کننده نیست بلکه باید منتظر بود تا استخوان های فک نیز رشد مناسب خود را انجام دهند و در این صورت فضای لازم برای رفع این کجی دندان کودکان ایجاد می‌شود.

لذا خبر خوبی که برای والدین نگران دارم این است که بی نظمی های دندانی و کجی دندان کودکان در حدود سن ۶ تا ۱۲ سالگی نمی‌تواند بسیار مهم باشد هرچند لازم است متخصص ارتودنسی کودکان بررسی‌های لازم را انجام بدهد تا در صورتی که اینگونه کجی دندان کودکان نشان از بینظمی های شدید آینده است روش‌های درمانی پیشگیری را به کار بگیرد.

اصلی‌ترین عامل وجود کجی دندان دندان کودکان در حدود سن 6-12 سالگی چیست؟

1. کجی دندان کودکان در سنین ابتدایی
   • کجی دندان در سنین کودکی امری طبیعی است و نباید از آن نگرانی داشت. در دوران رشد، به‌خصوص در سنین 6 تا 12 سالگی، دندان‌های شیری به تدریج جای خود را به دندان‌های دائمی می‌دهند، و در این مدت ممکن است کجی و نامرتبی موقتی در دندان‌ها مشاهده شود. این وضعیت به دلیل تغییرات در روند رشد و جایگزینی دندان‌هاست و به طور معمول با گذر زمان بهبود می‌یابد.
2. عوامل ژنتیکی
   • یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار در کجی دندان‌های کودکان، ژنتیک است. اگر یکی از والدین یا هر دو دارای دندان‌های کج یا مشکلات مشابهی در دندان‌ها و فک‌ها باشند، احتمال بروز این مشکلات در فرزند نیز بیشتر است. وراثت می‌تواند نقش مهمی در وضعیت رشد فک‌ها و چیدمان دندان‌ها ایفا کند.
3. عوامل محیطی
   • علاوه بر ژنتیک، عوامل محیطی نیز می‌توانند بر کجی دندان‌ها تأثیر بگذارند. این عوامل شامل عادت‌های غلطی هستند که در دوران کودکی ایجاد می‌شوند و می‌توانند تأثیرات منفی بر سلامت دندان‌ها و فک کودک بگذارند. آگاهی از این عوامل و اصلاح آنها می‌تواند در جلوگیری از مشکلات دندانی مؤثر باشد.
4. تنفس دهانی (نفس کشیدن با دهان)
   • یکی از عادت‌های مضر در کودکان، تنفس دهانی است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که کودک به جای تنفس از طریق بینی، مجبور است از دهان نفس بکشد. این موضوع می‌تواند تأثیر منفی بر روی رشد فک و دندان‌ها داشته باشد و موجب بروز کجی دندان‌ها و مشکلات دیگر در دهان و صورت شود. تنفس دهانی می‌تواند باعث تغییر شکل فک‌ها و دندان‌ها و ایجاد ناهنجاری‌هایی در رشد استخوان‌های صورت گردد.
5. جویدن انگشت یا ناخن
   • بسیاری از کودکان عادت به جویدن انگشت یا ناخن دارند. این رفتارها نه تنها می‌توانند باعث مشکلات دندانی مانند کجی و نامرتبی دندان‌ها شوند، بلکه می‌توانند به رشد طبیعی فک‌ها آسیب بزنند. جویدن انگشت یا ناخن می‌تواند باعث تغییر شکل فک پایین و بالا شده و موجب ناهماهنگی در روند رشد دندان‌ها گردد.
6. مکیدن انگشت یا استفاده از پستانک طولانی مدت
   • مکیدن انگشت یا استفاده طولانی‌مدت از پستانک یکی دیگر از عادت‌های رایج در کودکان است که ممکن است به مشکلات دندانی منجر شود. اگر این عادت‌ها تا سنین بالاتر ادامه یابد، می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند کجی دندان‌ها، تغییر شکل فک و تأثیرات منفی بر روی رشد طبیعی استخوان‌های فک و صورت شود. این رفتارها معمولاً باید در سنین پایین‌تر تحت کنترل قرار گیرند تا از بروز مشکلات دندانی در آینده جلوگیری شود.

با آگاهی و مراقبت به موقع از این عوامل، می‌توان از بروز مشکلات دندانی و ناهنجاری‌های فکی در کودکان جلوگیری کرد و رشد دندان‌ها و فک‌ها را در مسیر صحیح هدایت کرد. لذا بهم ریختگی دندانی و کجی دندان کودکان نباید چندان باعث نگرانی والدین شود تنها لازم است به متخصص ارتودنسی مراجعه کرده و از طبیعی بودن شرایط مطمئن شوند.

اهمیت معاینات دندانپزشکی از سن ۶ تا ۷ سالگی

 به همین علت لازم است کودکان از حدود سن ۶ و ۷ سالگی وقتی کلاس اول دبستان هستند معاینات منظم و روتینی هر 6 ماه یکبار حتی با وجود صاف بودن دندان‌ها انجام دهند. متخصص ارتودنسی کودکان روند رویش دندان‌های شیری و دائمی را در این جلسات معاینه بررسی می‌کند و در صورتی که عامل اخلالگری چه به صورت ژنتیکی و یا چه به صورت محیطی وجود داشته باشد و یا عادات بدی همچون مکیدن انگشتان، تنگی فک بالا، یا جویدن ناخن‌ها وجود داشته باشد را برطرف میکند.

اهمیت ارتودنسی برای کودکان

انواع دستگاه‌های ارتودنسی کودکان وجود دارد که می‌تواند با حذف عوامل محیطی و یا کاستن تاثیرات عوامل ژنتیکی محیط مناسبی را برای رشد کودکان شما فراهم کند. از این رو جلوگیری از کج بودن دندان کودک یکی از روش‌های درمانی بسیار مهم در مطب متخصص ارتودنسی می‌باشد که حتماً مورد توجه قرار می‌گیرد. ارتودنسی پیشگیری یا ارتودنسی کودکان به عنوان یک روش بسیار مهم و موثر برای ایجاد محیطی مناسب جهت رویش دندان‌ها کاملاً قابل توجه است.

آیا تغذیه و انواع مواد غذایی می‌تواند بر روی کج بودن دندان کودک تاثیری بگذارد؟

 به طور کلی می‌توان گفت سلامت دهان و دندان خصوصا بافت های لثه ای بسیار تحت تاثیر آنچه میخوریم قرار دهد. رژیم غذایی سراسر آکنده از مواد ویتامینی پروتئینی و همچنین کلسیم و فسفر می‌تواند باعث افزایش استحکام مینای دندانی ‌شود. دندان‌های سخت که در مقابل پوسیدگی‌ها بسیار مقاوم هستند. از سوی دیگر ویتامین c که در انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه وجود دارد می‌تواند سلامت بافت‌های لثه ‌ای را نیز تامین کند.

بافت های لثه ای که وظیفه نگهداری دندان‌ها را دارد و همچنین از پوسیدگی های دندانی جلوگیری میکند. لذا نقش تغذیه برای سلامت دهان و دندان کودکان بسیار موثر است اما در صورتی که مواد غذایی مناسب در رژیم غذایی کودکان وجود نداشته باشد مینای دندانی سختی لازم را ندارد به راحتی دچار پوسیدگی‌هایی می‌شود و از سوی دیگر بافت‌های لثه‌ای قرمز خون چکان و ملتهب هستند که به راحتی دچار خونریزی می‌شوند و می‌تواند باعث بوی وبد دهان و همچنین پوسیدگی‌های اولیه گردد.

 باید از نقش تغذیه مناسب، مواد غذایی سرشار از کلسیم فسفر و خصوصاً ویتامین c که در میوه و سبزیجات وجود دارند در جلوگیری از کجی دندان کودکان غافل نشد و از سوی دیگر تاکید می ‌کنم که بایستی از مصرف مواد غذایی قندی و پر از شکر همچون شکلات و شیرینی نوشابه های صنعتی خودداری کرد.

نقش والدین برای جلوگیری از کج بودن دندان کودک

 باید گفت معاینات روتینی که هر شش ماه یکبار توسط متخصص ارتودنسی کودکان انجام می‌شود و باعث جلوگیری از ایجاد بی نظمی های دندانی و به هم ریختگی‌ها می‌شود می‌تواند بسیار مهم و موثر باشد. لذا والدین وظیفه دارند برای بررسی‌های روتین حداقل سالی دوبار کودکان خود را به مطب متخصص ارتودنسی آورده تا همه چیز تحت کنترل باشد و در صورتی که عاملی در حال ایجاد بی‌نظمی پوسیدگی یا مشکلات لثه ایست سر یعا برطرف گردد.

متخصص ارتودنسی کودکان چگونه می‌تواند از کج بودن دندان‌ها جلوگیری کند؟

 محیط دهان خصوصاً تا قبل از سن ۱۲ سالگی پر از نیرو ها و در حال رشد و تکامل است بسیاری از عوامل مخرب می‌تواند باعث ایجاد بی نظمی های دندانی شود و کج بودن دندان‌ها را ایجاد کند. در صورتی که معاینات منظم و مرتب در مطب متخصص ارتودنسی انجام شود این عوامل تاثیرگذار در کجی دندان‌ها از بین رفته و دندان‌های صاف و مرتب در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند از این رو به اهمیت معاینات روتین و منظم هر 6 ماه یکبار توسط متخصص تاکید میشود.

این معاینات باید حتی در مواردی که کجی دندانی وجود ندارد نیز انجام گردد تا والدین از روند طبیعی رویش دندان‌های خود مطمئن باشند. کودکانی که در سنین پایین حدود ۷ ۸ یا ۹ سالگی قرار دارند به وسیله انواع روش‌های غیر تهاجمی و سخت همچون پلاک‌های متحرک و یا تراش‌های کوچک بین دندانی می‌توانند از فضای بیشتری برخوردار شده و از کجی دندان آنها در آینده جلوگیری گردد.

 انواع دستگاه‌های ارتودنسی وجود دارد که به صورت ثابت یا متحرک در دهان قرارمیگیرد و می‌تواند فضای مناسبی را برای رویش دندان ها ایجاد کند.

اهمیت دندان شیری

 دندان‌های شیری فقط وظیفه غذا خوردن برای فرزندان شما ندارد. آنها باید رشد و تکامل استخوان‌های فک کمک کند و از سوی دیگر حفظ فضای دندان‌های زیرین را بر عهده دارد. در مواردی که دندان‌های شیری زود هنگام از دست می‌رود حالا به هر علتی از جمله پوسیدگی یا بی ‌توجهی والدین متخصص ارتودنسی کودکان در بسیاری از موارد از انواع فضا نگهدارهای ثابت یا متحرک برای حفظ فضای دندان شیری زود از دست رفته اقدام می‌کند. بدین ترتیب دندان‌های شیری که زود از دست رفته‌اند فضای خود را از دست نمی‌دهد و در این صورت دندان‌های دائمی به راحتی به محیط دهان رویش پیدا میکند.

فضا نگهدارها و نقش آن‌ها در جلوگیری از کجی دندان کودکان

فضا نگهدارهای دندانی انواع مختلفی دارند گاهاً متحرک هستند و به صورت پلاک‌های شبانه در دهان قرار می‌گیرند گاها ثابت اند و به دندان‌ها چسبیده می‌شوند ولی یک هدف کلی را دنبال می‌کنند و ان حفظ فضای دندان دائمی زیرین است . استفاده از فضا نگهدار ها برای جلوگیری از کجی دندان کودکان بسیار اهمیت دارد و لازم است در همه ی موارد توسط متخصص ارتودنسی کودکان استفاده شود.

اما چنانچه دندان‌های شیری زود هنگام از دست بروند و یا عادت‌های بد دهانی همچون مکیدن انگشتان و جویدن ناخن‌ها طولانی مدت وجود داشته باشد تنگی فک بالا باعث ایجاد بی‌نظمی‌های دندانی شده باشد یک متخصص ارتودنسی تلاش می‌کند تا با انواع روش‌های درمانی فضاهای مناسب را برای رشد دندان های دائمی برقرار کرده از کجی دندان کودکان جلوگیری کند.

 چنانچه بی‌نظمی‌های دندانی ایجاد شده است و فضای دندان‌های دائمی از دست رفته است یا کودک شما خروپف می‌کند نگران نباشید!

 ارتودنسی کودکان به راحتی می‌توانند با انواعی از دستگاه‌ها این مشکلات را برطرف کرده و محیط مناسبی را برای رشد استخوان‌های فک وصورت ورویش دندان‌های دائمی ایجاد کند واز کجی دندان جلوگیری کرده و در صورتی که ایجاد شده‌اند برطرف نماید.

 در نهایت باید گفت

کج بودن دندان کودک حدود سن ۶ تا ۱۲ سالگی وقتی که سیستم دندان شیری توسط سیستم دندان دائمی جایگزین میشود پدیده چندان غیر شایعی نیست تقریبا در تمامی کودکان مقداری کجی دندانی دیده می‌شود.لازم است معاینات روتین و منظمی هر ۶ ماه یکبار توسط متخصص ارتودنسی انجام شود تا در صورتی که لازم است از عوامل تاثیرگذار محیطی جلوگیری کرده کجی دندان کودکان را اصلاح کنیم و چنانچه دندان‌های شیری و دائمی صاف و مرتب کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند نیز همچنان معاینات روتین منظم در حدود هر ۶ ماه یکبار انجام شود چرا که کجی دندانی گاهاً آرام آرام و بدون اینکه جلب توجه والدین را بکند ایجاد می‌شود که ممکن است اصلاح آن در آینده بسیار سخت‌تر باشد .

سوالات متداول