مراقبت از دندان کودکان؛ نکات حیاتی که والدین باید بدانند

دندان‌های شیری به عنوان اولین و مهمترین بخش از سیستم جونده کودکان به اهمیت بسیاری در سلامت عمومی بدن و رشد و تکامل فرزندان شما دارد. از این رو اهمیت وجود دندان‌های شیری و سالم و همچنین مراقبت از دندان کودکان در دهان آنها انکار ناپذیر است. کودکان معمولا ۲۰ دندان شیری دارند که از حدود ۶ ماهگی تا ۶ سالگی در دهان وجود دارند و وظیفه اصلی تغذیه و غذا خوردن آن را بر عهده دارند. به همین علت باید کودکان هر 6 ماه یکبار توسط متخصص ارتودنسی کودکان در اصفهان چکاپ شوند.

نقش حیاتی دندان‌های شیری در رشد فک کودکان

اما فقط غذا خوردن وظیفه اصلی دندان‌های شیری نیست وجود دندان‌های شیری در استخوان‌های فک موجب رشد و تکامل آنها نیز می‌شود همچنان که اگر این دندان‌ها زود هنگام از دست بروند می‌تواند آسیب‌های بسیار جدی نه تنها برای غذا خوردن کودکان بلکه برای رشد استخوان‌های آنها نیز به وجود بیاید.

بهداشت دهان و دندان کودکان باید از چه سنی آغاز شود؟

نکته بسیار قابل توجه و شاید جالب این است که بعد از رویش دندان‌های شیری نیز باید از بافت‌های لثه ای نیز مراقبت کنیم. بعد از هر بار شیر خوردن نوزادان لازم است به وسیله یک تکه پارچه سفید تمیز و یا گاز استریل تمامی لثه‌ها را تمیز کرده از تجمع شیر بر روی آنها جلوگیری کنیم. این اولین گام برای مراقبت از دندان کودکان است که هنوز رویش پیدا نکرده است. دندان‌های سالم بر روی لثه‌های سالم قرار می‌گیرند از این رو لازم است که حتماً خورده‌های شیر را بعد از خوردن آن از روی لثه‌ها تمیز کنیم.

مرحله بعدی هنگام پدیدار شدن دندان‌های شیری و از حدود ۶ ماهگی تا ۶ سالگی است در این دوران لازم است دندان‌های کودکان به وسیله انواعی از مسواک‌های مخصوص تمیز شود. مسواک‌های تعبیه شده برای کودکان معمولا نرم‌ تر از حالت عادی هستند در دست گرفتن آنها آسان ‌تر است و سر کوچک ‌تری دارد که به راحتی تمامی سطوح دندانی را تمیز می‌کند.

چگونگی رعایت بهداشت دهان و دندان توسط کودکان

1. زمان مناسب مسواک زدن: کودکان باید آموزش ببینند که هر بار بعد از خوردن غذاهای اصلی یعنی حداقل سه بار در روز مدت مناسبی را در حدود ۵ دقیقه صرف مسواک زدن بکنند.
2. استفاده از خمیردندان های بزرگسالان: نکته بسیار قابل توجه در این سنین دوری کردن از خمیر دندان‌های کودکان است متاسفانه امروزه در بازار خمیر دندان‌های طعم ‌دار بسیاری موجود هستند که به علت خوشمزگی ممکن است توسط کودکان خورده شوند از آنجا که خمیردندان خوردنی نیست میتواند به وسیله حجم زیادی از فلوراید که وارد بدن می‌کند آسیب های گوارشی و همچنین دندانی را ایجاد کند. از این رو پیشنهاد می‌شود برای کودکان نیز از خمیر دندان‌های تلخ مزه بزرگسالان استفاده گردد.
3. نحوه مسواک زدن: مسواک زدن به وسیله کودکان از بالا به پایین یا از پایین به بالا بسیار مهم تر است از مسواک زدن افقی است.
4. استفاده از نخ دندان: مهمترین مسئله بعد از مسواک زدن به مدت زمان مناسب، نخ دندان باشد کودکان باید بیاموزند که هر بار پیش از مسواک زدن دندان‌های خود را نخ بکشند امروز انواعی از نخ دندان ها وجود دارد که به وسیله دسته‌های محافظت شده و به راحتی می‌توانند توسط فرزندان شما استفاده گردد. نخ دندان پیش از مسواک زدن می‌تواند برای افزایش بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از پوسیدگی های کودکان بسیار موثر باشد.
5. استفاده از دهانشویه ها: دهانشویه‌ها نام برد امروزه انواعی از دهانشویه‌ها در داروخانه‌ها وجود دارد که می‌توانند باعث افزایش سطح فلوراید دهان شده هم حجم میکروبی را کم کرده و هم باعث افزایش سختی مینای دندان‌ها گردند. نکته بسیار مهم در استفاده از دهانشویه‌ها زمان آنها می‌باشد بهترین زمان برای استفاده از دهانشویه‌ها پیش از خواب است چرا که چندین ساعت کودک چیزی نمی‌خورد و این دهانشویه در محیط دهان باقی می‌ماند.
6. مراجعه منظم به دندانپزشکی: مهمترین عامل برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی‌های دندانی مراجعه مرتب به دندانپزشک را اشاره کرد. معاینات دندانپزشکی با فاصله زمانی حداقل شش ماه می‌تواند پوسیدگی‌های اولیه را کشف کرده از پیشرفت آنها جلوگیری کند.

این مراقبت از دندان کودکان که از سن ۶ ماهگی جدی گرفته می‌شود به کودکان آموزش می‌دهد که سلامت دندان‌ها اهمیت دارد و باید در انجام آن تلاش کند چرا که این رعایت بهداشت تا پایان عمر باید به وسیله فرزندان شما انجام شود.

اهمیت تغدیه سالم در کودکان

1. استفاده نکردن از شیرینی جات: لازم است که کودکان از مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین زیاد دوری کنند. بسیاری از مشکلات پوسیدگی دندانی در کودکان به علت مصرف بیش از حد انواع قندها می‌باشد که می‌تواند باعث افزایش پوسیدگی‌ها و بیماری‌های لثه ای شود چرا که هر بار بعد از خوردن غذاهای شیرین و قندی این مواد تا ساعت‌ها در اطراف دندان‌ها باقی می‌ماند و می‌توانند باعث آسیب‌های شدیدی به دندان‌ها شده موجب ایجاد پوسیدگی‌های دندانی گردد.
2. استفاده از مواد غذایی سالم : استفاده از یک تغذیه سالم حاوی مواد ویتامینی و پروتئینی برای سلامت دهان و دندان کودکان نیز اهمیت دارد. استفاده از یک رژیم غذایی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی میوه‌های تازه و سبزیجات به کودکان شانس کاهش مشکلات دندانی همچون پوسیدگی‌های دندانی و بیماری‌های لثه را می‌دهد .

اهمیت دندان های شیری

1)رشد و تکامل اسکلت فک و صورت: همانطور که قبلا و در ابتدای مقاله نیز اشاره شد دندان‌های کودکان فقط وسیله‌ای برای غذا خوردن نیستند بلکه رشد و تکامل سیستم اسکلتی فک و صورت بسیار وابسته به سلامت دندان‌های شیری و دائمی اولیه می‌باشد و این از وظایف اصلی یک متخصص ارتودنسی کودکان است.

2)حفظ فضای دندان دائمی: اینکه یک دندان شیری به زودی می‌افتد و لزومی به حفظ آن نیست از تصورات اشتباهی است که حتماً باید اصلاح شود متخصص ارتودنسی کودکان با کشف پوسیدگی‌های اولیه و جلوگیری از پیشرفت آنها می‌تواند نقش بسیار موثری برای حفظ دندان‌های شیری داشته باشد. دندان های شیری نه تنها برای سیستم تغذیه موثر هستند و می‌توانند برای غذا خوردن کمک کند بلکه وظیفه بسیار مهم دیگری نیز دارد و آن حفظ فضای دندان‌های دائمی زیرین است.

اگر دندان شیری از دست برود چه اقدامی باید انجام داد؟

اگر دندان‌های شیری زود هنگام از دست برود دندان‌های دیگر فضای آنها را به وسیله نیروهای داخل دهان پر می‌کنند و در این صورت امکان رویش دندان‌های دائمی زیرین وجود ندارد و متخصص ارتودنسی کودکان وظیفه دارد این فضا را حفظ کرده یا در صورت از دست رفتن آن را بازپس گرفته محیط مناسبی برای رویش دندان های دائمی فراهم کند.

نکته بسیار مهم دیگری نیز وجود دارد و آن مراقبت از دندان‌های دائمی کودکان است دندان‌هایی که از حدود سن ۶ سالگی به محیط دهان راه پیدا می‌کند و قرار است در تمامی طول عمر در دهان فرزندان شما باشد دندان‌های دائمی کودکان به وسیله‌ روش‌های مختلفی توسط متخصص ارتودنسی کودکان حفاظت می‌شود. یکی از شایع‌ترین روش‌ها برای حفاظت از دندان‌های دائمی کودکان شیار پوشی می‌باشد. سطوح دندانی به وسیله‌های مخصوصی تراش‌های جزئی خورده و به وسیله مواد ترمیمی پر می‌شود در این صورت گیر هر گونه غذا یا میکروبی مختل میگردد وسطوح دندانی از هرگونه پوسیدگی جلوگیری می‌شود.

متخصص ارتودنسی کودکان معمولا انجام عمل شیارپوشی را در حدود سن ۶ سالگی توصیه می‌کند و در تمامی مطب‌های تخصصی انجام می‌شود.

شایع‌ترین مشکلات دندانی در کودکان چیست و چگونه می‌توان بر آنها غلبه کرد؟

1)لکه های سفید رنگ: به طور کلی شایع‌ترین مشکل دندانی در کودکان عدم رعایت بهداشت است. پوسیدگی‌های اولیه که به صورت لکه های سفیدی بر روی سطوح دندانی شیری دیده میشود می‌تواند به عنوان شایع ترین مشکل دندانی کودکان تلقی گردد. متخصص ارتودنسی در کودکان معمولا برای حفاظت دندان‌ها از انواع روش‌ها همچون فلوراید تراپی و شیار پوشی استفاده کرده و دندان‌های دائمی کودکان را از پوسیدگی ها محافظت می‌نماید.

2)عادت های دهانی: رفتارهای کودکان بر سلامت دهان و دندان آنها بسیار موثر است. گاهاً کودکان عادت به جویدن ناخن‌های خود دارند که حدود سن بلوغ بیشتر دیده می‌شود. مکیدن انگشت نیز یکی دیگر از این عادات مضر است که می‌تواند عوارض دراز مدت شدیدی را برای فرزندان شما ایجاد بکند.

3)مصرف بیش از حد شیرینی: مصرف بیش از حد شکلات، شیرینی و سایر قندهای مصنوعی موجود در نوشابه‌ها می‌تواند بسیار آسیب زا باشد. متخصص ارتودنسی کودکان تلاش می‌کند تا با روش‌های مختلف ارتودنسی کودکان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرده و عادت‌های بد دهانی را متوقف کند. از این رو پیشنهاد می‌شود که معاینات مشخص و منظمی هر ۶ ماه توسط متخصص ارتودنسی کودکان انجام شود.

 در نهایت باید گفت

 سلامت دهان و دندان کودکان و جلوگیری از پوسیدگی‌های دندانی و مراقبت از دندان کودکان یکی از مهمترین وظایف متخصص ارتودنسی کودکان است. بررسی‌های منظم و معاینات روتین شش ماهه می‌تواند از بروز مشکلات شدید جلوگیری کند. دندان‌های شیری اهمیت زیادی دارند و حتماً باید برای حفظ سلامت آنها تلاش شود تا در زمان خود به صورت طبیعی از محیط  دهان خارج شود. مسواک زدن به مدت زمان مناسب و حداقل روزی سه مرتبه نخ دندان و دهانشویه از روش‌های موثر جلوگیری از پوسیدگی‌ها هستند هرچند که روش‌هایی همچون فلوراید تراپی و شیمی درمانی نیز می‌تواند در مطب ارتودنسی کودکان انجام شده باعث افزایش سلامت دهان و دندان گردد.

سوالات متداول