تعدادی از مراجعین به بهترین فوق تخصص ارتودنسی در اصفهان بعد از پایان درمان ارتودنسی از فاصله افتادن بین دندانها بعد از ارتودنسی شکایت داشته و علت این فاصله افتادن و راهکار درمان آن را از دکتر جویا میشوند.
صحت محتوا مورد تایید است
با توجه به اهمیت محتوای حوزه سلامت، شایان ذکر است که این محتوا توسط دکتر کامران دوامی نوشته شده است و هیچ گونه دخل و تصرفی در آن نشده است.
یک لبخند زیبا بعد از پایان درمان ارتودنسی به عنوان نتیجه مطلوب بعد از درمان به صورتی است که تمامی دندانها به صورت صاف و مرتب در کنار یکدیگر قرار گرفته باشند و هیچگونه فاصله ای بین آنها نباشد همچنین هر دو فک، دندانها کاملاً بر روی یکدیگر جفت شده و خط وسط فک بالا و پایین تقریبا با یکدیگر یکنواخت باشد. این به عنوان یک نتیجه درمان ارتودنسی ایده‌آل مورد توجه تمامی متخصصین ارتودنسی قرار دارد و مسلماً رضایت بیمار نیز در صورتی حاصل میشود که تمامی این شرایط برقرار گردد .
با این وجود می‌توان گفت در طول درمان ارتودنسی و در هنگام حرکات دندانی گاهاً فاصله بین بعضی از دندانها می‌افتد که این فاصله نتیجه کشش الیاف لثه ای است. روش های مختلف درمان‌های ارتودنسی می‌تواند از این فاصله‌ها جلوگیری کند و یا آنها را رها کرده تا به وسیله الیاف لثه‌ای دندانها را جابجا کنند.
فاصله نرمال بین دندان ها باید چگونه باشد؟
اما این فاصله‌ها فقط در طول دوره درمان ارتودنسی و به عنوان بخشی از روند درمان قابل پذیرش است. با پایان درمان و رسیدن به یک لبخند زیبا هیچگونه فاصله‌ای نباید بین دندانها وجود داشته باشد و تمامی دندانها باید کاملاً به یکدیگر متصل شده و محکم در کنارهم قرار داشته باشد به گونه‌ای که فقط نخ دندان آن هم به سختی از بین آنها عبور کند.
این یک نتیجه درمانی ایده آل است که از گیر غذایی جلوگیری کرده و دندانها به راحتی می‌توانند ثبات نتیجه خود را هم حفظ کرده دچار پوسیدگی یا بیماری‌های لثه‌ای نشوند. با این وجود گاهاً با پایان درمان ارتودنسی بعد از گذشت چند ماه بسیاری از مراجعین معترض به مطب مراجعه کرده و اظهار می‌کنند که فاصله بین دندان‌های آنها ایجاد شده و یا تشدید شده است. این فاصله خصوصاً بین دندان‌های فک بالا و در قسمت قدامی کاملا نمایان است که می‌تواند ظاهر بسیار زشتی را برای آنها رقم بزند.
علت فاصله افتادن بین دندانها بعد از ارتودنسی
یکی از مهمترین عوامل در حفظ ثبات نتیجه درمان، یک نتیجه ایده آل است. در صورتی که دندان ها به صورت کاملا منظم و بر اساس قواعد ارتودنسی در شرایط خوب و ثابت نسبت به استخوان‌های فک در پایان درمان قرار گرفته باشد احتمال ایجاد فاصله بین دندانها بسیار کم است. اما در صورتی که طرح درمان ارتودنسی اولیه صحیح نبوده باشد یا به عبارت دیگر در مواردی دندانها تحت فشار قرار گرفته و درمان پایان پذیرفته شده باشد با پایان درمان ارتودنسی حتی در صورت استفاده از نگهدارنده‌های ثابت یا متحرک نیز احتمال فاصله افتادن بین دندانها وجود دارد.
این موضوع خصوصاً در مواردی که پیش از درمان ارتودنسی بین دندانها فاصله بوده است و در حقیقت هدف از درمان ارتودنسی بستن این فضاها می‌باشد بسیار شایع است. در صورتی که در آغاز درمان ارتودنسی بین دندانها فاصله وجود داشته باشد و متخصص ارتودنسی با روش های ایده آل این فاصله‌ها را بسته باشد در پایان درمان ارتودنسی دندانها به سرعت تمایل دارد به موقعیت اولیه خود بازگردد. به عبارت دیگر می‌توان گفت یکی از شایع‌ترین مشکلات در حفظ ثبات نتیجه درمان دندان‌های فاصله داری هستند که با پایان درمان سریعاً دوست دارند به محیط اولیه خود بازگشته و بین آنها فاصله بیفتد.
راه های جلوگیری از ایجاد فاصله‌های دندانی
برای جلوگیری از ایجاد این فاصله‌های دندانی می‌توان از انواع نگهدارنده‌های ثابت یا متحرک استفاده کرد به نظر من پیشنهاد میشود که در مواردی که پیش از آغاز درمان فاصله های زیادی بین دندانها وجود داشته و هدف از درمان ارتودنسی در حقیقت بستن این فاصله ها است از نگهدارنده‌های ثابت به عنوان بهترین نگهدارنده برای حفظ ثبات درمان استفاده شود.
لازم است این نگهدارنده‌های ثابت به صورت سیم‌های پشت دندانی هم در فک پایین و هم در فک بالا به مدتی طولانی و گاهاً چندین سال در دهان نگهداری شده و به این ترتیب ثبات نتیجه درمان را حفظ کند.
جراحی لثه و حفظ ثبات نتیجه درمان
گاها بعضی از متخصصین ارتودنسی پیشنهاد میکند که از روش‌های جراحی لثه برای حفظ ثبات نتیجه درمان استفاده شود. بله یکی از روش‌های حفظ ثبات درمان وجلوگیری از باز شدن مجدد فاصله‌های بین دندانی جراحی‌های لثه ای می‌باشد. در این روش‌ها معمولاً از جراح لثه خواسته میشود تا در موقعیت جدید لثه‌ها را برش داده و اجازه دهد تا دوباره جوش بخورد به عبارت دیگر یک زخم گاه یا جوش گاه درون لثه‌ها ایجاد کند تا بتوانددندان‌ها را در موقعیت جدید قرارداده و حفظ کند.
من به عنوان متخصص ارتودنسی در حفظ ثبات نتیجه درمان چندان موافقتی با انجام جراحی‌های دردناک و پرهزینه لثه ندارم و پیشنهاد می‌کنم برای جلوگیری از باز شدن مجدد فاصله‌های بین دندانی از انواع نگهدارنده‌های ثابت و متحرک به صورت منظم و با حفظ برنامه استفاده شود.
آیا مشکلات لثه ای باعث باز شدن فضای بین دندان ها میشود؟
از عواملی که می‌تواند موجب باز شدن فضای بین دندانها شده و در حقیقت فاصله بین دندانی را بعد از درمان‌های ارتودنسی ایجاد میکند مشکلات لثه ای می‌باشد. دندان ها در استخوان فک به وسیله لثه‌ها در محیط خود حفظ میشود چنانچه با عدم رعایت بهداشت و یا همچنین بیماری‌های زمینه ای همچون دیابت، مرض قند بیماری‌های لثه‌ای ایجاد شود و لثه‌ها سختی و محکمی خود را از دست بدهند ثبات نتیجه درمان نیز حفظ نمیشود و فاصله‌های بین دندانی ممکن است بعد از درمان ارتودنسی ایجاد شود.
از این رو رعایت بهداشت دهان و حداقل روزی 3 بار مسواک زدن حتی بعد از پایان درمان ارتودنسی می‌تواند نه تنها می‌تواند از ایجاد پوسیدگی‌های دندانی و بیماری‌های لثه جلوگیری کند بلکه با حذف جرم‌ها و میکروب‌های داخل دهانی ثبات نتیجه درمان را نیز بهبود می‌بخشد.
با برگشت فاصله دندانی چه کنیم؟
حال اگر نتیجه درمان ارتودنسی به علت عدم رعایت بهداشت دهانی و ایجاد بیماری‌های لثه‌ای و یا عدم استفاده کردن از نگهدارنده‌های ثابت و متحرک مورد نظر متخصص ارتودنسی حفظ نشود و فاصله‌های بین دندانی دوباره برقرار شده و نتیجه درمان را دچار مشکل کند آیا راهی وجود دارد ؟
در این گونه موارد بهترین راه استفاده مجدد از براکت‌های ارتودنسی یا یک درمان ارتودنسی کوتاه مدت است که در عرض چند ماه می‌تواند به نتیجه ایده آل مجدد رسیده و سپس نتیجه به وسیله ی درمانجو حفظ شود.
راهکارهای حفظ ثبات دندانها پس از درمان ارتودنسی
حفظ ثبات نتیجه درمان بعد از پایان درمان ارتودنسی بسیار مورد توجه متخصصین ارتودنسی است و در مواردی که در آغاز درمان بین دندانها فضا بوده است از نگران کننده ترین نوع درمان‌های ارتودنسی می باشد. در کنار هم نگه داشتن دندانها بعد از درمان ارتودنسی در مواردی که پیش از درمان فاصله ی بین دندانها وجود داشته است یکی از سخت ترین و هیجان انگیزترین روش‌های نگهداری بعد از پایان درمان ارتودنسی می‌باشد که گاهاً احتیاج به نگهدارنده‌های ثابت یا متحرک برای زمان بسیار طولانی دارد.
این از اهمیت مراجعات متعدد و منظم درمانجوها بعد از پایان درمان ارتودنسی برای بررسی تغییرات جزئی در نتیجه درمان و احتمال وجود فاصله‌های بین دندانی تاکید میکند.
ازاین رو معمولا بعد از پایان درمان ارتودنسی و خصوصاً در دو سال اول که احتمال تغییرات بسیار شدید است از بیمار خواسته میشود تا مراجعات منظم و متعددی در زمان‌های مشخصی را داشته باشد تا احتمال ایجاد تغییر و فاصله افتادن بین دندانها بررسی شود و در صورتی که این تغییرات در حال رخ دادن است که معمولاً بسیار کند و به سرعت بسیار کمی انجام میشود سریعاً جلوگیری گردد.
در پایان
لازم به تاکید است علت فاصله افتادن بین دندانها بعد از ارتودنسی به علت بعضی از عادات دهانی مانند دندان قروچه و همچنین رشد دندان‌های عقل که بعد از پایان درمان ارتودنسی ناگهان آغاز میشود گاهاً به عنوان یکی از علل عدم ثبات نتیجه درمان و فاصله افتادن بین دندانها مطرح میشود. باید گفت عادات دهانی مانند دندون قروچه، تنفس دهانی به علت وجود گرفتگی در بینی، رویش دندان‌های عقل در محیط دندان چندان تاثیری در نتیجه درمان ارتودنسی ندارد و نباید آنها رایک عامل تاثیرگذار در حفظ ثبات نتیجه دندان مورد توجه قرار داد
سوالات متداول
پس از ارتودنسی، اگر از نگهدارنده‌ها به‌طور منظم استفاده نشود، دندانها ممکن است به موقعیت اولیه خود بازگردند و فاصله ایجاد شود. همچنین رشد فک، فشار زبان یا عادت‌های دهانی نامناسب می‌توانند در ایجاد فاصله نقش داشته باشند.
استفاده منظم از نگهدارنده‌های ثابت یا متحرک که توسط متخصص تجویز شده‌اند، رعایت بهداشت دهان و دندان و حضور در مراجعات منظم پس از درمان ارتودنسی از مهمترین اقدامات پیشگیرانه هستند.
بله، متخصص ارتودنسی می‌تواند با تنظیم مجدد دستگاه‌های ارتودنسی، تجویز نگهدارنده یا درمان‌های دیگر فاصله بین دندانها را اصلاح کند.